ABD yaptırımları ve başarısız bankalar, Afganistan’daki fiat para birimleri için ilk olumsuz faktördü. Buna dış yardımların ortadan yavaş yavaş kalkması ve para transferlerinin de eklenmesi gerekiyor. Ağustos 2021’de Taliban’ın devralmasından bu yana, Afgan ekonomisi paramparça oldu. Bu Orta Doğu ülkesinde Bitcoin ve kripto para birimleri nüfusun imdadına yetişiyor.
Yoksulluktan kurtulmak için Bitcoin ve Taliban…
Kripto para birimlerinin paranın geleceği olduğunu düşünürsek, bir gün insanları bankalara bağımlı olmaktan kurtaracaklarını düşünmemize izin verilir. Afganistan’da bankalar faaliyetlerini durdurdu. Bu nedenle, insanlar doğal olarak kripto paraya yöneldiler… sadece ticaret yapmak için değil, daha da önemlisi hayatta kalmak için.
Google’ın arama verilerini incelediğimde Afganistan’da “Bitcoin” ve “Kripto” için yapılan web aramaları Temmuz 2021’de artmaya başladı. O zamanlar Taliban henüz Kabil’in kontrolünü ele geçirmemişti. Buna karşılık, Afganlar zaten bankaların önünde sıraya giriyor ve umutsuzca nakit çekmeye çalışıyorlardı. Taliban’ın devralmasından sonra, kripto Afganistan’da orman yangını gibi yayıldı. Para almanın neredeyse başka bir yolu yok.
Bir yıl önce Chainalysis, Afganistan’daki kripto varlığının o kadar az olduğunu düşündü ki, onu sıralamasından çıkardı. Geçen yıl, veri şirketi ülkeyi kripto para biriminin benimsenmesi açısından 154 arasında 20. sıraya koydu.
ABD yaptırımları, Afgan nüfusuna büyük bir darbe!
ABD yaptırımları, Afgan bankalarıyla yapılan işlemlerin sanal olarak terk edilmesini içeriyor. ABD, Afganistan Merkez Bankası’ndaki 7,1 milyar dolarlık varlığa el koydu ve ABD para transferlerini durdurdu. Ayrıca, Afgan para birimini basmaktan sorumlu Polonya ve Fransız şirketleri de sevkiyatları durdurdu. Uluslararası finansal işlemleri yöneten Dünya Çapında Bankalararası Finansal Telekomünikasyon Derneği’ne (SWIFT) gelince, Afganistan’daki tüm hizmetlerini askıya aldı.
Bu durumda insanların ellerinde pekte fırsat kalmadığı gerçeği ortaya çıkıyor. Ardından gelen likidite sıkışıklığı bankaların borç vermesini engelledi ve müşteriler de kendi paralarını çekemedi. Sonuç olarak, zaten savaşın harap ettiği bir ekonomi ve GSYİH’sının %80’i insani yardım ve yabancı bağışlardan gelen Afganistan çöküşün eşiğinde olduğunu söylemek yanlış olmaz.
Sonuç olarak, istikrarlı kripto paralar Afganistan’da zemin kazandı. Aslında, genellikle kriptolarla ilişkilendirilen oynaklık olmadan, alıcılar parasal değişim sırasında bunları yerel para birimine çevirebilir. Afganlar bu nedenle bir banka hesabına ihtiyaç duymadan birbirlerine doğrudan stabilcoin göndererek ödeme yöntemi alışkanlıklarını neredeyse tamamen değiştirmiş bulunuyorlar.
Bitcoin’i kabul yasal olarak kabul etmemesine rağmen yaşanan savaş ve iç karışıklık süreciyle birlikte ekonomik açıdan neredeyse kripto paralara mecbur bırakılan Afgan halkının uyutulması için iyi bir araç olarak göze çarpıyor. Afgan halkı geçimini sürdürebilmek ve en azından alışveriş yapabilmek için ihtiyaç duyduğu parayı kriptolar üzerinden karşılıyor.
Kripto Para Analisti/Cem Arslan