Proof of Stake (PoS) veya “Hisse İspatı“, kripto paraların ağlarında kullanılan alternatif bir uzlaşı mekanizmasıdır. PoS, madenciliğin enerji yoğun doğasına bir cevap olarak ortaya çıktı ve enerji verimliliği sağlamayı amaçlar. PoW (Proof of Work) ile karşılaştırıldığında, PoS’un çalışma şekli önemli ölçüde farklıdır.
Proof of Stake’in temel prensipleri
- Token Sahipliği: PoS’ta, bir sonraki bloğu doğrulama ve oluşturma hakkı, sahip olduğunuz token miktarına ve bu tokenları ne kadar süreyle elinizde tuttuğunuza (yaşlandırma) bağlıdır. Diğer bir deyişle, daha fazla coin’e sahip olan veya coinlerini daha uzun süre elinde tutan bir katılımcının yeni bir blok oluşturma şansı daha yüksektir.
- Coin Yaşlandırma: Bazı PoS sistemlerinde, coinlerin ne kadar süreyle bir cüzdan adresinde tutulduğu (yaşlandırıldığı) dikkate alınır. Coinlerin yaşlandırılması, blok oluşturma şansını artırabilir.
- Enerji Verimliliği: PoS, PoW’dan çok daha enerji verimlidir çünkü karmaşık matematiksel bulmacaları çözmek için sürekli rekabet eden madencilerin enerjisi gerekmeyecektir.
- Daha Az Merkezileşme: PoS, madenciliğin getirdiği potansiyel merkezileşme eğilimlerini azaltabilir. Bu, büyük madencilik havuzlarının ve donanım üreticilerinin ağı domine etmelerini engellemeye yardımcı olabilir.
- Güvenlik ve %51 Saldırısı: PoS ağlarında bir %51 saldırısını gerçekleştirmek, saldırganın büyük miktarda token satın alması ve sahip olduğu bu tokenları tehlikeye atması gerektiği için oldukça maliyetlidir.
PoS’un avantajları:
- Daha Az Enerji Tüketimi: PoS, PoW’ye göre çok daha enerji verimlidir.
- Teşvik Edilen Uzun Vadeli Yatırım: Tokenleri uzun süre elinde tutan ve ağa olan bağlılığı olan katılımcılar, daha fazla blok oluşturma şansına sahip olabilir.
PoS’un dezavantajları:
- Zenginlerin Avantajı: Teorik olarak, daha fazla tokena sahip olanlar, daha fazla blok oluşturma şansına sahip olacakları için ağı domine edebilir.
- Hiçbir şey risk altında olmadan saldırı (Nothing at Stake): Katılımcılar, farklı blockchain dallarını desteklemekte risk taşımadıkları için birkaç dalı aynı anda destekleyebilir.
Bazı kripto paralar, sadece PoS’u kullanırken, bazıları hibrit bir yaklaşım benimsemekte (örn. PoW ve PoS’un bir kombinasyonu) veya PoW’dan PoS’a geçiş yapmayı planlamaktadır. Örneğin, Ethereum, Ethereum 2.0 güncellemesiyle PoW’dan PoS’a geçmeyi planlamıştır.